lunes, 28 de enero de 2008
Inmigrazioaren drama: Inmigrazioari dantza
inmigrazioaren inguruan egindako dantza. oso polita iruditu zitzaidan eta zuek ere ikustea nahiko nuke.
Integrazio Planak-->Bidelagun elkartea
BIDELAGUN elkartea, Malerrekan, Urdazubin, Zugarramurdin, eta Baztanen, etorkinak bai linguistikoki, bai kulturalki integratzeko gogoz lanean
BIDELAGUN, Nafarroako Gobernuak legalki onartutako eta irabazi asmorik gabeko landa eremuko elkartea da. 1999ko ekainaren 7an sortu zen Baztanen, Urdazubin, Zugarramurdin, Malerrekan, eta Bidasoan borondatezko gizarte lana sustatzeko xedearekin.
Duela hiru bat urte, Nafarroako ingurune honetan, ia egun batetik bestera, lurralde ez-garatuetako etorkinen fenomenoa agertu zen. Hasieran etorkinen kopurua txikia zen, baina gaur egun, kontuan hartzeko zifren aurrean gaude. Hala, esaterako, Elizondon 3.000 bat biztanle badira, horietatik 200 inguru etorkinak dira; hau da biztanleria osoaren % 6,6. Eta Donezteben, etorkinen kopurua oraindik gehiago hazten da. Herritxo honek 1.200 biztanle ditu gutxi gorabehera, eta horietatik %17 etorkina da.
Errealitate hau ikusirik, eta zeinahi arlotan sortzen ari zen kezkak nahiz jarrerak bultzaturik, Bidelagun elkartekoek, gai hau ere lantzea erabaki zuten.
Gai honi loturik, lehen lanetako bat bezala, Malerrekako, Bortzirietako, eta Baztango Udaletako euskara teknikariek hainbat hizkuntzetan etorkinei begirako liburuxka informatibo bat kaleratzea erabaki zuten, eta horretan Bidelagunek ere parte hartu zuen. Liburuxka honetan, ingurune honetako lanbideak, lanarekin zerikusia duten eta beraiei interesgarri gerta dakizkien datu interesgarriak, euskararen presentzia nahiz garrantzia beraien integrazioari begira, eskolek eskaintzen dituzten ikasketa ereduak, telefono interesgarriak, eskualde nahiz herriko (Doneztebekoa, Elizondokoa, eta Berakoa) mapa bat eta datu geo-demografikoak, oinarrizko hiztegitxo bat hamar hizkuntza desberdinetan, eta abar azaltzen dira. Liburuxka hauek, herriko gizarte zerbitzu denetan daude zabalduta, eta hala, etorkina herrira helduz batera, informazio hau luzatzen zaio.
Hala ere, argi zuten, etorkinen integrazioari begira, hau ez zela nahikoa, eta orduan, beraiekin biltzea, elkar ezagutzea, eta beren kezkak entzutea izan zen emandako lehen pausua. Lehen bilera 2003ko udazkenean egin zen, eta ordutik hona, hilero burutu dira. Bilera bakoitzean gai bat lantzen da etorkinekin. Horietako bilera batean hezkuntza arloa landu zen. Gaur egun, Nafarroako ingurune honetako umeen % 90 D ereduan matrikulatua dago. Hasiera batean, haur etorkinen gehiengoa A ereduan matrikulatzen zen, baina ikusirik haur etorkinen matrikulazio tasa urtetik urtera nabarmen igotzen ari zela, irizpide batzuen beharra markatzea ezinbestekotzat jo zen. Guraso etorkinak errealitate honetaz jabeturik, bilera hartan, beraien seme-alabak D ereduan matrikulatuak izatea nahi zutela aldarrikatu zuten, umeak herrian integratzeko ezinbestekotzat jotzen baitzuten euskara jakitea. Bidelagun elkarteak, guraso horien kezkarekin bat datorrenez, gai horri heltzeko eta bide hori jorratzeko konpromisoa bereganatzen du.
Hala, beste gauza batzuren artean, Baztango Herrietako Eskolak, Elizondoko San Frantzisko Xabier Ikastetxe Publikoa, eta Baztan Ikastola lanean jarri ziren, eta zentruotako kultura guztiak curriculumeko ikasgai denetan hilabetez lantzea erabaki zuten. Epe horretan, esaterako musika ikasgaian, hainbat lurraldetako kantu, musika tresna, talde… ezagutu eta aztertu zituzten; geografian, ikastetxeko lurralde guztiak mapan kokatzen eta berauen ezaugarri geografiko nagusiak nahiz hiri nagusiak non aurkitzen diren ikasi zuten; gaztelerako klasean, Hego Ameriketako gaztelera eta Espainiakoa aurrez aurre jarri zituzten; eta horrela, beste ikasgai guztietan ere.
Emaitza guztiz positiboak lortu ziren, eta arrazoi hori dela bide, hainbat herritan, hilabete kulturarteko horretan burututako materialen erakusketa bat egitea erabaki zen.
Integrazio Planak-->Azpeitia
Azpeitiko Udala etorkinen artean euskara sustatzen
Etorkinen gero eta etorrera handiagoaz kezkaturik, hauen integrazioa herrian bideratzeko eta elkarbizitza positiboari ateak irekitzeko gogoz, Azpeitiko udalerriak etorkinak euskalduntzeko bideak zabaltzen hastea erabaki zuen iaz.
Argi zeukaten, Azpeitia bezalako herri euskaldun batetan, etorkinen benetako integrazioa lortu nahi bazen, hauek euskara ikastea ezinbestekoa zela. Hala bada, Azpeitiko AEKn eta udal euskaltegian, euskara ikasteko gogoz zeuden etorkin talde bana eratu eta, herrian erroldatzen diren etorkin guztiei eta herriko festetan nahiz azoka egunetan bertaratzen ziren atzerritarrei, Azpeitiko euskara-euskara batua-gaztelera-ingelera-frantsesa eta arabierako oinarrizko hiztegi bat luzatzen hasi ziren.
Iaz 500 aleko tirada atera zuten, baina banaketa kaxkarra eta ondoko herriek hiztegitxo honekiko erakutsi duten interesa bide, aurten beste tirada bat kaleratu dute.
Etorkinen gero eta etorrera handiagoaz kezkaturik, hauen integrazioa herrian bideratzeko eta elkarbizitza positiboari ateak irekitzeko gogoz, Azpeitiko udalerriak etorkinak euskalduntzeko bideak zabaltzen hastea erabaki zuen iaz.
Argi zeukaten, Azpeitia bezalako herri euskaldun batetan, etorkinen benetako integrazioa lortu nahi bazen, hauek euskara ikastea ezinbestekoa zela. Hala bada, Azpeitiko AEKn eta udal euskaltegian, euskara ikasteko gogoz zeuden etorkin talde bana eratu eta, herrian erroldatzen diren etorkin guztiei eta herriko festetan nahiz azoka egunetan bertaratzen ziren atzerritarrei, Azpeitiko euskara-euskara batua-gaztelera-ingelera-frantsesa eta arabierako oinarrizko hiztegi bat luzatzen hasi ziren.
Iaz 500 aleko tirada atera zuten, baina banaketa kaxkarra eta ondoko herriek hiztegitxo honekiko erakutsi duten interesa bide, aurten beste tirada bat kaleratu dute.
Guraso elkarteen konfederazioa
Guraso Elkarteen Konfederazioa haur, gazte, eta heldu etorkin nahiz bertokoekin, euskara lantzen.
Guraso Elkarteen Konfederazioa osotzen duten hiru elkarteak (BIGE, BAIKARA eta DENON ESKOLA), etorkinen integrazio linguistikoari eta kulturalari begira lan bikaina burutzen ari dira.
Konfederazio honek, eskola orduetatik kanpoko orduei begira lan egiten du goiz, eguerdi, nahiz arratsaldetan, bai haur, bai gazte, bai eta hauen gurasoekin. Aktibitate hauetan bertokoek zein etorkinek parte hartzen dute. Hainbat azpi-helburu eta aktibitate mota dituzte EAEn etorkinen integrazio positiboa bideratzeko, eta horietako batzuk hizkuntza normalkuntzari begira daude. Hala, era ludiko batean, euskara errefortzuak eskaintzen dizkiete haur eta gazte etorkinei, hainbat aktibitate (jolasak, kirolak, eskulanak…) euskara hutsean lantzen dituzte, gurasoentzako euskara ikasteko ikastaroak eskaintzen dituzte, eta abar. Eta hori guztia, egoera ekonomiko kaxkarra dutenentzat, dohainik izaten da.
Orain arte euskararen irakaskuntzan izan duten esperientziaren arabera, argi daukate, etorkinek euskara ahalik eta azkarren ikasteko, ezinbestekoa dela eskola orduetatik kanpora haur eta gazte hauek euskaraz bizitzea, eta horretarako, erarik egokiena, modu ludikoa dela deritzote.
Guraso Elkarteen Konfederazioa osotzen duten hiru elkarteak (BIGE, BAIKARA eta DENON ESKOLA), etorkinen integrazio linguistikoari eta kulturalari begira lan bikaina burutzen ari dira.
Konfederazio honek, eskola orduetatik kanpoko orduei begira lan egiten du goiz, eguerdi, nahiz arratsaldetan, bai haur, bai gazte, bai eta hauen gurasoekin. Aktibitate hauetan bertokoek zein etorkinek parte hartzen dute. Hainbat azpi-helburu eta aktibitate mota dituzte EAEn etorkinen integrazio positiboa bideratzeko, eta horietako batzuk hizkuntza normalkuntzari begira daude. Hala, era ludiko batean, euskara errefortzuak eskaintzen dizkiete haur eta gazte etorkinei, hainbat aktibitate (jolasak, kirolak, eskulanak…) euskara hutsean lantzen dituzte, gurasoentzako euskara ikasteko ikastaroak eskaintzen dituzte, eta abar. Eta hori guztia, egoera ekonomiko kaxkarra dutenentzat, dohainik izaten da.
Orain arte euskararen irakaskuntzan izan duten esperientziaren arabera, argi daukate, etorkinek euskara ahalik eta azkarren ikasteko, ezinbestekoa dela eskola orduetatik kanpora haur eta gazte hauek euskaraz bizitzea, eta horretarako, erarik egokiena, modu ludikoa dela deritzote.
integrazio Planak-->Eibar, Bergara, Zumarraga-Urretxun
Mota bereko proiektua Eibarreko AEKn ere martxan egon da, 2003-2004 ikasturtean. Berton, Eibarreko hainbat ikastetxetako umeak egon dira jolasen bidez euskara ikasten.
Antzeko ildotik doazen beste bi proiektu, Zumarraga-Urretxun eta Bergaran aurki genitzake. Kasuotan, euskara hutsean lantzen diren aisialdi proiektuen aurrean gaude. Aisialdi proiektu hauetan adin desberdinetako haur eta gazte etorkinek parte hartzen dute. Herriko zeinahi ikastetxetako ume etorkinek parte har dezake. Euskara burutzen dituzten aktibitate guztietarako erabiltzeaz gain, arduradunek euskal kultura eta Euskal Herria erakusteko ere aprobetxatzen dituzte ordu hauek. Orain arte, bi herriotan esperientzia hau oso positibotzat jo da.
Antzeko ildotik doazen beste bi proiektu, Zumarraga-Urretxun eta Bergaran aurki genitzake. Kasuotan, euskara hutsean lantzen diren aisialdi proiektuen aurrean gaude. Aisialdi proiektu hauetan adin desberdinetako haur eta gazte etorkinek parte hartzen dute. Herriko zeinahi ikastetxetako ume etorkinek parte har dezake. Euskara burutzen dituzten aktibitate guztietarako erabiltzeaz gain, arduradunek euskal kultura eta Euskal Herria erakusteko ere aprobetxatzen dituzte ordu hauek. Orain arte, bi herriotan esperientzia hau oso positibotzat jo da.
Integrazio Planak-->Soraluze
Soraluzeko udala eta AEK haur etorkinak euskalduntzen plana:
Azken urteotan Soraluzera hainbat etorkin atzerritar etorri dira, gehienak ekuatoriarrak. Hauen seme-alabak bertako ikastetxe publikora joaten dira. Ikastetxe honetan D ereduan baino ez dira klaseak ematen.
Haur etorkin hauetako asko ikasle berantiarrak direla kontuan izanik, eta beraientzat bai jauzi kulturala bai eta linguistikoa oso handiak direla, Soraluzeko Udala, Euskara Batzordea, AEK, eta herriko ikastetxeko ordezkariak elkarrekin bildu eta errealitate horri nola eman erantzun egoki bat pentsatzen hasi ziren.
Denak ados zeuden, arazorik handiena, ume nahiz gazte etorkin hauei ahalik eta lasterren euskara nola irakatsi zela, horrek baino ez baitzuen bideratuko ume hauen benetako integrazioa (bai linguistikoa, bai eta kulturala) Soraluzen.
Hala bada, hainbat bileraren ostean, eskola orduetatik kanpora, AEK bidez, ikasle etorkin hauei dohaineko euskara errefortzuak eskaintzea erabaki zen. Hala ere, lehenengo urtean (2002-2003) jabetuko dira, ohiko euskara klaseekin, nahiz eta umeek euskara ikasi, euskararekiko jarrera negatiboa hartzen zutela, alde guztietatik (eskola, udala…) nolabaiteko "presioa" baitzuten klase horietara joateko aisialdi denboran. Hala bada, 2003-2004 ikasturterako, eskola orduetatik kanpoko errefortzu linguistiko hauek ludikoago bihurtzea erabaki zuten eta emaitzak, guztiz aldatu ziren. Horrela, umeak klaseetara oso gustura joateaz gain, euskara azkarrago ikasten zuten.
Aurtengo ikasturtean bi talde izan dituzte. Batetik 8-12 urte bitarteko umeak, eta bestetik 12-16 urte bitartekoak. Lehenengoak, astean hiru aldiz joaten ziren klasera, eta besteak bitan. Klaseak ordu t’erdikoak dira, eta beraietan kontuan hartzen dira ikasleen interes propioak (internet, kirolak praktikatu, jolasak…).
Azken urteotan Soraluzera hainbat etorkin atzerritar etorri dira, gehienak ekuatoriarrak. Hauen seme-alabak bertako ikastetxe publikora joaten dira. Ikastetxe honetan D ereduan baino ez dira klaseak ematen.
Haur etorkin hauetako asko ikasle berantiarrak direla kontuan izanik, eta beraientzat bai jauzi kulturala bai eta linguistikoa oso handiak direla, Soraluzeko Udala, Euskara Batzordea, AEK, eta herriko ikastetxeko ordezkariak elkarrekin bildu eta errealitate horri nola eman erantzun egoki bat pentsatzen hasi ziren.
Denak ados zeuden, arazorik handiena, ume nahiz gazte etorkin hauei ahalik eta lasterren euskara nola irakatsi zela, horrek baino ez baitzuen bideratuko ume hauen benetako integrazioa (bai linguistikoa, bai eta kulturala) Soraluzen.
Hala bada, hainbat bileraren ostean, eskola orduetatik kanpora, AEK bidez, ikasle etorkin hauei dohaineko euskara errefortzuak eskaintzea erabaki zen. Hala ere, lehenengo urtean (2002-2003) jabetuko dira, ohiko euskara klaseekin, nahiz eta umeek euskara ikasi, euskararekiko jarrera negatiboa hartzen zutela, alde guztietatik (eskola, udala…) nolabaiteko "presioa" baitzuten klase horietara joateko aisialdi denboran. Hala bada, 2003-2004 ikasturterako, eskola orduetatik kanpoko errefortzu linguistiko hauek ludikoago bihurtzea erabaki zuten eta emaitzak, guztiz aldatu ziren. Horrela, umeak klaseetara oso gustura joateaz gain, euskara azkarrago ikasten zuten.
Aurtengo ikasturtean bi talde izan dituzte. Batetik 8-12 urte bitarteko umeak, eta bestetik 12-16 urte bitartekoak. Lehenengoak, astean hiru aldiz joaten ziren klasera, eta besteak bitan. Klaseak ordu t’erdikoak dira, eta beraietan kontuan hartzen dira ikasleen interes propioak (internet, kirolak praktikatu, jolasak…).
Integrazio Planak-->San Franciso auzoa
Immigrazioa pil-pilean dagoen gaia da hainbat arlo ukitzen dituelako. Hori dela eta, EAEko nahiz Euskal Herriko hainbat udaletxek, herri mugimenduk, elkartek… etorkinen integrazio linguistiko nahiz kulturala bideratzeko, proiektu ezberdin ugari jarri dituzte martxan.
Guzti horiek aipatu eta zehazteak, luze joko luke. Beraz, jarraian, horietako batzuen berri laburkiro baino ez dut azalduko. Proiektuok, nahiz eta etorkinen integrazio kulturala ere inplizituki landu, batik bat, hizkuntz normalizazioari begira eginak daude.
IPES eta Palanka euskara taldeak, Bilboko San Frantzisko auzoan etorkinak euskalduntzen plana:
IPES eta Palanka euskara taldeen artean aurrera atera den proiektu hau, duela urte t’erdi sortu zen. San Frantzisko, bai sozialki, bai eta ekonomikoki, Bilboko auzo baztertuenetarikoa da. Hiri honetako etorkin kopuru handi bat berton biltzen da.
Auzo honetako biztanleen egoera sozio-ekonomiko kaxkarra gogoan izanik, eta etorkin hauetako askok euskara ez dutela ikasten, ez gure hizkuntza ikasteko interes falta dutelako, baizik eta arrazoi ekonomikoengatik, IPES eta Palanka euskara taldeek, froga legez, etorkinei beraiei egokitutako euskara klaseak auzo honetan dohainik ematen hastea erabaki zuten. Proiektuak sekulako arrakasta izan zuen.
Gaur egun, 14/16 ikasle inguruko lau talde daude martxan, euskara mailaren arabera eta euskara ikastearen arrazoien arabera (hau da, titulu bat lortzeari begira, beraien negozioari begira, eta abar) sailkatuak.
Aurten, 50-70 urte bitarteko 64 bat ikasle matrikulaturik izan dituzte, eta asko "lista de esperan" geratu dira. 64 ikasle horietatik erdiak etorkin espainiarrak ziren, eta beste horrenbeste atzerritarrak. Klaseak, San Frantzisko auzoko eskola publikoan ematen dira. Bai ordutegia, bai eta material didaktikoak, etorkinei beraiei egokituak daude.
Esperientzia honen ebaluaketa hain positiboa izan da, zein, orain, etorkinek beraiek eskatuta, euskal hizkuntzaz gain, euskal kulturaren inguruko informazioa ere zabaltzen hasiko dira. Esperientzia hau, datorren ikasturteari begira, Getxora ere zabaldu nahi dute, baina kasu honetan, euskara irakaslea ere etorkina izanik.
Guzti horiek aipatu eta zehazteak, luze joko luke. Beraz, jarraian, horietako batzuen berri laburkiro baino ez dut azalduko. Proiektuok, nahiz eta etorkinen integrazio kulturala ere inplizituki landu, batik bat, hizkuntz normalizazioari begira eginak daude.
IPES eta Palanka euskara taldeak, Bilboko San Frantzisko auzoan etorkinak euskalduntzen plana:
IPES eta Palanka euskara taldeen artean aurrera atera den proiektu hau, duela urte t’erdi sortu zen. San Frantzisko, bai sozialki, bai eta ekonomikoki, Bilboko auzo baztertuenetarikoa da. Hiri honetako etorkin kopuru handi bat berton biltzen da.
Auzo honetako biztanleen egoera sozio-ekonomiko kaxkarra gogoan izanik, eta etorkin hauetako askok euskara ez dutela ikasten, ez gure hizkuntza ikasteko interes falta dutelako, baizik eta arrazoi ekonomikoengatik, IPES eta Palanka euskara taldeek, froga legez, etorkinei beraiei egokitutako euskara klaseak auzo honetan dohainik ematen hastea erabaki zuten. Proiektuak sekulako arrakasta izan zuen.
Gaur egun, 14/16 ikasle inguruko lau talde daude martxan, euskara mailaren arabera eta euskara ikastearen arrazoien arabera (hau da, titulu bat lortzeari begira, beraien negozioari begira, eta abar) sailkatuak.
Aurten, 50-70 urte bitarteko 64 bat ikasle matrikulaturik izan dituzte, eta asko "lista de esperan" geratu dira. 64 ikasle horietatik erdiak etorkin espainiarrak ziren, eta beste horrenbeste atzerritarrak. Klaseak, San Frantzisko auzoko eskola publikoan ematen dira. Bai ordutegia, bai eta material didaktikoak, etorkinei beraiei egokituak daude.
Esperientzia honen ebaluaketa hain positiboa izan da, zein, orain, etorkinek beraiek eskatuta, euskal hizkuntzaz gain, euskal kulturaren inguruko informazioa ere zabaltzen hasiko dira. Esperientzia hau, datorren ikasturteari begira, Getxora ere zabaldu nahi dute, baina kasu honetan, euskara irakaslea ere etorkina izanik.
Proiektuak
Etorkinei euskara irakasteari begira Kultura Sailak martxan dituen proiektuak
Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak, Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiaren lehen helburu estrategikoaren ildotik (hau da, familia bidezko nahiz hezkuntza bidezko belaunaldien arteko euskararen etengabeko transmisioa), eta kontuan hartuz euskara euskal gizartearen adierazgarririk garrantzitsuenetakoa dela, euskara etorkinen artean transmititzea bermatu nahi du. Hala bada, ahalik eta etorkin gehien euskaldundu gogoz, eta Immigrazioari buruzko Euskal Planaren ildotik, hainbat proiektu jarri ditu martxan. Horietako batzuk, hauek dira:
1.AISA proiektua: HABEk, etorkinak euskara ikasteko material bereziak sortu (horien artean irudi bidezko hiztegi eleanitz bat) eta etorkinei begirako 60 orduko ikastaro bereziak antolatu ditu, etorkinek euskaraz oinarrizko maila lortu eta euskaltegien sarean sartu ahal izateko. Ikastaroon finantziazioa Kultura Sailak eta Etxebizitza eta Gizarte gaietako Sailak hartu dute erdibana. EAEn bost talde eratu dira: 1 Bilbon, 1 Irunen, 1 Ermuan, 1 Gasteizko AEKn, eta azkena Donostiako Urrats Euskaltegian. Guztira 48 ikasle daude euskara ikasten, 30 emakume (% 62,50) eta 18 gizonezko (% 37,50). Gehienak Argentinakoak dira (12), ondoren Kolonbiakoak (9), Perukoak (6), Ekuadorrekoak (4), Venezuelakoak (3), Kubakoak (3), Saharakoak (2), eta bana Ameriketako Estatu Batuetakoa, Brasilekoa, Frantziakoa, Senegalekoa, Taiwanekoa, Tunisiakoa eta Uruguaykoa. Gaur egun, aztertzen ari dira ea urriko eskaintza herri gehiagotara zabaldu beharko litzatekeen edo ez, izan ere, hainbat herritatik ukan baitituzte eskaera berriak.
2.Euskalgintza deialdian 74.004 euro luzatu dituzte euskara etorkinei hurreratzeko egitasmoak diruz laguntzeko. Etorkinen elkarteek aurkeztutako egitasmoak lehenetsi dira, etorkinei beraiei hurbiltzeko erraztasun gehiago eskaintzen dutelako eta honek, euskara ikastaroetan etorkinen parte hartze handiagoa izatea zilegi egiten duelako.
3.Urtero abenduaren 3an Euskararen Nazioarteko eguna ospatzen da eta egun horretako ekitaldi nagusia Eusko Jaurlaritzak antolatzen du Foru Aldundiekin batera. 2004koa oraindik antolatu gabe dagoen arren, aurtengoan ere etorkinei tokia eskaintzeko asmoa dute, gonbidatu bezala ez ezik, ekitaldian pisu berezia izanez. 2003ko ekitaldian, adibidez, aurkezleak etorkinak izan ziren eta euskaren inguruko testigantzen artean ere etorkinenak pisu berezia izan zuten.
4.Euskararen aldeko sentsibilizaziorako sortzen diren ekintza, egitasmo, eta produktuen azterketa egin, etorkinentzako egokitzapenen bat egin beharko litzatekeen edo ez erabakitzeko; hala balitz, produktu aproposak egin.
5.Talde birtual bat antolatu da AISA proiektuko (batez ere) harrera-ikastaroetako irakasleei laguntza emateko.
6.Lan-saio bat antolatuko da udazkenean etorkinen elkarteekin, kulturen arteko informazio trukaketa eta aurrerantzerako ekintza bideak markatzeko.
Etorkinei euskara irakasteari begira Kultura Sailak ikusten dituen hutsuneak:
Kultura Sailean argi dute etorkinei euskara irakasteko dauden hutsuneen zerrendak luze jotzen duela. Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzaren iritziz, batez ere, sentsibilizazio, informazio eta formazio alorretan ditugu hutsunerik nabarmenenak, eta hori dela bide, hauek hasi behar gara albait arinen asetzen.
Sentsibilizazioaren alorra, bai bertokoekin bai eta etorkinekin landu behar dela deritzote, hizkuntza aniztasunak dakarren aberastasunaz denok jabetu, eta besteak beste, etorkinek euskararenganako jarrera baikorra izatea lortuz, euskara ikastera animatzeko.
Informazioari dagokionez, bertokoei, etorkinen kulturaren eta hizkuntzen inguruan hitz egin behar zaie; eta etorkinei, euskararen gainean, euskara biziberritzeko egin diren ekimenak, euskara ezagutzearen abantailak, euskararen transmisioa etorkinen artean (hezkuntza ereduak, haurrek euskara ikastearen abantailak, helduek euskara ikasteko dituzten aukerak...),...
Eta bukatzeko, formazioari begira, euskal irakaslegoa etorkinei euskara irakasteko prestatu, oinarrizko ezagutza bermatuko duen euskara ikasteko programa curricular bereziak sortu, material didaktiko bereziak sortu, ikastaro eskaintza edo eta laguntza linguistiko egokiak diseinatu (adina kontutan izanda, trinkotasun-maila desberdinetakoak, denbora partzial zein osokoak, ama-hizkuntza kontuan izanda, eta abar) eta hauen zabalkunde egokia egin, euskara ikasteko interesa sustatuko duen laguntza-sistema erabili, eta abar, egin beharko litzatekeela uste dute.
Etorkinen gizarteratzea EAEn
Lehen Immigrazioari buruzko Euskal Planak, ahal den neurrian, EAEn erroldatuta dauden pertsona guztiek euren eskubideak eta betebeharrak berdin baliatzeko eta aintzat hartuak izateko aukera bermatu nahi du. Bere helburu nagusia, etorkin atzerritarrak euskal gizartean erabat gizarteratzeko aukera izatea da. Hori lortzeko, funts-funtsezkotzat jotzen dute nazionalitatearengatiko edozein diskriminazio baztertu eta giza eskubideak betetzeko aukera bermatzea: zibilak, politikoak, ekonomikoak, sozialak, eta kulturalak.
Helburu nagusi hau lortzeko –etorkinen gizarteratzea EAEn-, hiru printzipio gidatzaile funtsezko ditu: "Berdintasun-printzipioa", "Erantzukizun Publikoen printzipioa", eta "Gizarte parte-hartzearen printzipioa". Printzipio hauek, Plan honen edukia bideratzen duten oinarrizko irizpide politikoak dira, eta ez antolamenduko irizpide instrumentalak. Izan ere, printzipio gidatzaile operatiboei dagokionez -hau da, EAEko etorkinen gizarteratzea lortzeko aukeraturiko metodologia eta prozedurak (zeintzuk arestian adierazitako printzipio gidatzaile funtsezkoen menpe dauden)-, Immigrazioari buruzko Euskal Plana ondorengo printzipio hauei lotzen zaie:
a. Osotasun-printzipioa
b. Prebentzio-printzipioa
c. Normalizazio-printzipioa
d. Deszentralizazio-printzipioa
e. Koordinazio-printzipioa
f. Ebaluazio-printzipioa.
Plan honek eragina duen hamahiru lan arloak (Erakunde Antolamendua, Informazioa, Berme Juridikoa, Parte-hartze Politikoa, Lana, Gizarteratze eta Gizarte Baliabideak, Osasuna, Etxebizitza, Hezkuntza, Kulturartekotasuna, Esku-hartze Osagarriak, Sentsibilizazioa, Lagundutako garapena ("codesarrollo")), printzipio hauen ildotik eta etorkinen gizarteratzea helburu nagusi izanda garatuko dira.
Lan arlo hauetako bakoitzak, lan norabide ezberdinak ditu, eta aldi berean, hauek garatzeko proposamenak. Proposamen horietako bakoitza burutzea, sail bati edo batzuei egokitu ahal zaie.
Hizkuntz normalizazioa ez da Immigrazioari buruzko Euskal Planaren lan arloetako bat, baina bereziki Kulturartekotasun arloan pisu handia du.
Hala bada, jarraian, hizkuntz normalizazioari begira, Plan honetako Kulturartekotasun arloan aipatzen diren lan proposamenen berri emango dut. Ostean, hauetatik Eusko Jaurlaritzak –zehatzago esateko Kultura Sailak– jada martxan jarri dituenak aipatu, eta aldi berean, hauentzat etorkinen euskalduntzeari begira dauden hutsuneen berri emango da.
Etorkinei euskara irakasteari begira, Immigrazioari buruzko Euskal Planean, Kulturartekotasun arloan, aipatzen diren ekintza proposamenak.
Jarraian aipatuko diren ekintza proposamenak, salbuespenak salbuespen, gehien bat Kultura Sailari dagozkio martxan jartzea. Honako ekintza proposamenen zerrenda:
-Etorkin helduei euskara irakasteko Aisa metodoa sortu (20 unitate didaktiko).
-Euskal Autonomia Erkidegoan bizi diren atzerritarrei euskara irakasteko hizkuntz harrerako ikastaroak eskaini (60 orduko formatua).
-Euskara, gaztelania, frantses, ingeles, arabiera, berebere eta txinerazko oinarrizko ikus-hiztegi bat sortu.
-Hizkuntz harrerako ikastaroak ematen dituzten irakasleentzako on line aholku-zerbitzu bat sortu.-Euskararen aldeko urteko sentsibilizazio-kanpainari euskarak etorkinen artean harrera hobea izateko euskarriak, bideak, eta ekintzak gaineratu.
-Euskal Autonomia Erkidegoan etorkinen hizkuntza prestakuntzari buruzko mintegi bat egin.
-Etorkinen elkarteei, zuzeneko deialdi bidez, euskara sustatu eta erabiltzeko jardueretarako laguntza-ildoa zabaldu.
-Beste erakunde publiko batzuekin batera, gazte etorkinei euskaltegi-sarearen bitartez euskara irakasteko ekintzak bultzatu.
-Euskararen sustapen, zabalkunde eta/edo normalizaziorako diru-laguntzen deialdiko jardunaldi, mintegi eta kongresuei buruzko atalean, kulturartekotasunaren gaia garatzen duten ekimenak diruz laguntzeko berariazko atal bat hartu.
-Etorkinen elkarteek euskarara hurbiltzeko egindako ekimenak aztertu: 1. Giza talde horietan euskara sustatzeko egiten diren jarduerak. 2. Etorkinen elkarteek euskal hiztunen artean txertatzeko dituzten zailtasunak eta proposamenak. 3. Etorkinen elkarteek beren ama-hizkuntza mantentzeari lotutako zailtasunak, alde onak eta proposamenak.
-Euskararen sustapen, zabalkunde eta/edo normalizaziorako diru-laguntzen deialdian, etorkinen artean euskararen erabilera sustatzera zuzendutako jarduerak eta proiektuak bultzatzeko berariazko atal bat barne hartu eta, etorkinen elkarteek edo horiekin lankidetzan egindakoei lehentasuna eman.
-Etorkinen elkarteak Euskararen Nazioarteko Egunean parte hartzera gonbidatu.
Proposamen hauek, irakurlea jabetuko zen legez, batez ere etorkin helduen euskalduntzeari begira daude. Derrigorrezko Hezkuntza adinaren barruan dauden haur eta gazte etorkinen euskalduntzea (hau da, 16 bat urte arteko etorkinena), Hezkuntza Sailari egokituko litzaioke. Hauek ere, Immigrazioari buruzko Euskal Planean, etorkin gaztetxoen euskalduntzeari begira, badituzte zenbait ekintza proposamen, hala nola:
-Berandu sartutako ikasle etorkinentzako hizkuntza indargarri gisako neurriak garatzeko i tunpeko ikastetxeei zuzendutako laguntza-ildoak ezarri eta aplikatzea.
-Ikastetxe publikoetan berandu sartutako ikasle etorkinentzako hizkuntz indargarri gisako programak sortu eta martxan jartzea.
-Kultura Sailarekin eta beste erakunde batzuekin lankidetzan aritzea eskolan hasitako euskalduntze-prozesuari jarraipena emango dioten ekimenak bultzatzeko, euskaltegi sarearen bitartez bereziki.Etorkinei euskara irakasteari begira Kultura Sailak martxan dituen proiektuak
Helburu nagusi hau lortzeko –etorkinen gizarteratzea EAEn-, hiru printzipio gidatzaile funtsezko ditu: "Berdintasun-printzipioa", "Erantzukizun Publikoen printzipioa", eta "Gizarte parte-hartzearen printzipioa". Printzipio hauek, Plan honen edukia bideratzen duten oinarrizko irizpide politikoak dira, eta ez antolamenduko irizpide instrumentalak. Izan ere, printzipio gidatzaile operatiboei dagokionez -hau da, EAEko etorkinen gizarteratzea lortzeko aukeraturiko metodologia eta prozedurak (zeintzuk arestian adierazitako printzipio gidatzaile funtsezkoen menpe dauden)-, Immigrazioari buruzko Euskal Plana ondorengo printzipio hauei lotzen zaie:
a. Osotasun-printzipioa
b. Prebentzio-printzipioa
c. Normalizazio-printzipioa
d. Deszentralizazio-printzipioa
e. Koordinazio-printzipioa
f. Ebaluazio-printzipioa.
Plan honek eragina duen hamahiru lan arloak (Erakunde Antolamendua, Informazioa, Berme Juridikoa, Parte-hartze Politikoa, Lana, Gizarteratze eta Gizarte Baliabideak, Osasuna, Etxebizitza, Hezkuntza, Kulturartekotasuna, Esku-hartze Osagarriak, Sentsibilizazioa, Lagundutako garapena ("codesarrollo")), printzipio hauen ildotik eta etorkinen gizarteratzea helburu nagusi izanda garatuko dira.
Lan arlo hauetako bakoitzak, lan norabide ezberdinak ditu, eta aldi berean, hauek garatzeko proposamenak. Proposamen horietako bakoitza burutzea, sail bati edo batzuei egokitu ahal zaie.
Hizkuntz normalizazioa ez da Immigrazioari buruzko Euskal Planaren lan arloetako bat, baina bereziki Kulturartekotasun arloan pisu handia du.
Hala bada, jarraian, hizkuntz normalizazioari begira, Plan honetako Kulturartekotasun arloan aipatzen diren lan proposamenen berri emango dut. Ostean, hauetatik Eusko Jaurlaritzak –zehatzago esateko Kultura Sailak– jada martxan jarri dituenak aipatu, eta aldi berean, hauentzat etorkinen euskalduntzeari begira dauden hutsuneen berri emango da.
Etorkinei euskara irakasteari begira, Immigrazioari buruzko Euskal Planean, Kulturartekotasun arloan, aipatzen diren ekintza proposamenak.
Jarraian aipatuko diren ekintza proposamenak, salbuespenak salbuespen, gehien bat Kultura Sailari dagozkio martxan jartzea. Honako ekintza proposamenen zerrenda:
-Etorkin helduei euskara irakasteko Aisa metodoa sortu (20 unitate didaktiko).
-Euskal Autonomia Erkidegoan bizi diren atzerritarrei euskara irakasteko hizkuntz harrerako ikastaroak eskaini (60 orduko formatua).
-Euskara, gaztelania, frantses, ingeles, arabiera, berebere eta txinerazko oinarrizko ikus-hiztegi bat sortu.
-Hizkuntz harrerako ikastaroak ematen dituzten irakasleentzako on line aholku-zerbitzu bat sortu.-Euskararen aldeko urteko sentsibilizazio-kanpainari euskarak etorkinen artean harrera hobea izateko euskarriak, bideak, eta ekintzak gaineratu.
-Euskal Autonomia Erkidegoan etorkinen hizkuntza prestakuntzari buruzko mintegi bat egin.
-Etorkinen elkarteei, zuzeneko deialdi bidez, euskara sustatu eta erabiltzeko jardueretarako laguntza-ildoa zabaldu.
-Beste erakunde publiko batzuekin batera, gazte etorkinei euskaltegi-sarearen bitartez euskara irakasteko ekintzak bultzatu.
-Euskararen sustapen, zabalkunde eta/edo normalizaziorako diru-laguntzen deialdiko jardunaldi, mintegi eta kongresuei buruzko atalean, kulturartekotasunaren gaia garatzen duten ekimenak diruz laguntzeko berariazko atal bat hartu.
-Etorkinen elkarteek euskarara hurbiltzeko egindako ekimenak aztertu: 1. Giza talde horietan euskara sustatzeko egiten diren jarduerak. 2. Etorkinen elkarteek euskal hiztunen artean txertatzeko dituzten zailtasunak eta proposamenak. 3. Etorkinen elkarteek beren ama-hizkuntza mantentzeari lotutako zailtasunak, alde onak eta proposamenak.
-Euskararen sustapen, zabalkunde eta/edo normalizaziorako diru-laguntzen deialdian, etorkinen artean euskararen erabilera sustatzera zuzendutako jarduerak eta proiektuak bultzatzeko berariazko atal bat barne hartu eta, etorkinen elkarteek edo horiekin lankidetzan egindakoei lehentasuna eman.
-Etorkinen elkarteak Euskararen Nazioarteko Egunean parte hartzera gonbidatu.
Proposamen hauek, irakurlea jabetuko zen legez, batez ere etorkin helduen euskalduntzeari begira daude. Derrigorrezko Hezkuntza adinaren barruan dauden haur eta gazte etorkinen euskalduntzea (hau da, 16 bat urte arteko etorkinena), Hezkuntza Sailari egokituko litzaioke. Hauek ere, Immigrazioari buruzko Euskal Planean, etorkin gaztetxoen euskalduntzeari begira, badituzte zenbait ekintza proposamen, hala nola:
-Berandu sartutako ikasle etorkinentzako hizkuntza indargarri gisako neurriak garatzeko i tunpeko ikastetxeei zuzendutako laguntza-ildoak ezarri eta aplikatzea.
-Ikastetxe publikoetan berandu sartutako ikasle etorkinentzako hizkuntz indargarri gisako programak sortu eta martxan jartzea.
-Kultura Sailarekin eta beste erakunde batzuekin lankidetzan aritzea eskolan hasitako euskalduntze-prozesuari jarraipena emango dioten ekimenak bultzatzeko, euskaltegi sarearen bitartez bereziki.Etorkinei euskara irakasteari begira Kultura Sailak martxan dituen proiektuak
Euskal Herriko migrazioak
Euskal gizartea emigratzailea izan da aspalditik. Hala ere, XIX. mendearen amaieran, bereziki Bilbo-Handia eskualdean industriak hartu zuen indarra bide, estatu espainiarreko etorkin ugari iristen hasi ziren. Hala, XX. mendean, EAEk bi prozesuak bizi izan zituen: euskal emigrazioa kanpoalderantz (bereziki Ameriketarantz) eta immigrazio espainiarra Euskadirantz.Espainia ez beste lurraldeetatik EAEra etorririko etorkinak, laurogeigarren hamarkada arte oso gutxi izan dira. Garai hartan hasiko da Hegoaldeko herrialdeetatik datorren immigrazio-joera, batez ere Afrikatik eta Latinoamerikatik datorrena, nabaritzen. Hala ere, kontuak kontu, EAEn immigrazio-prozesuak nolabaiteko bizkortzea izan badu ere -batez ere Europakoa ez dena-, oraindik, datu kuantitatiboei eta konparatiboei dagokionez (Europar Batasuneko beste herrialdeetako immigrazio hazkuntzarekin eta espainiar estatuko batez bestekoarekin alderatuz) oso kopuru txikien aurrean gaude.
Tradizioari jarraiki, estatuz kanpoko etorkinei dagokionez, gehienbat jatorri europarra duen atzerriko biztanleria izan dugu Euskadin. Hala ere, 1998az geroztik, beste kontinenteetako etorkin kopuruak Europar Batasunekoena gainditu, eta haien aldeko tartea geroz eta handiagoa egin da denborak aurrera egin ahala. Gaur egun, Europar Batasuneko beste herrialdeetako etorkinen kopurua, urtetik urtera gutxituz doa eta, gainerako Europatik eta beste kontinenteetatik etorritakoena gehituz. Erdialdeko eta Hegoaldeko Amerikatik datorren multzoa talde europarrarekin parekatuta dago oinarrian; Afrikatik datorren etorkin kopuruak, berriz, garrantzi handia hartu du, eta tarte dezentera Asiakoa dago. EAEko etorkinen jatorriari zehaztasun gehiagoz begiratuz gero, Portugal dugu Erkidegoko estatuz kanpoko etorkin kopuru osoaren % 17,8arekin, etorkin emaile nagusiena. Ostean, Maroko %10,8arekin, Kolonbia % 6,6arekin eta Frantzia % 5,2arekin leudeke.
EAEko estatuz kanpoko etorkin gehienak hirietan bizi dira, batez ere hiru lurralde historikoetako hiriburu edo dagozkien metropoli-barrutietan (Bilbo/2004-03-09/ 14.399 etorkin; Donostia/2003/ 6.384 etorkin; Gasteiz/2002-10/ 8.592 etorkin).Hiru lurralde historikoetatik, etorkin gehien Bizkaiak biltzen du, ia Erkidegoko etorkinen erdia. Araba eta Gipuzkoa, EAEko etorkin kopuru osoari dagokionez, antzera dabiltza. Hala ere, komunitate bakoitzeko biztanleria osoarekin alderatuz, proportzioan, Araban ditugu etorkin gehien.
EAEn bizi dugun immigrazio-fenomeno berri honek (berria diot, orain, estatuz kanpoko etorkinen aurrean baikaude), argi eta garbi, lan arloa du oinarri. Hau da, etorkin hauetako gehienen asmoa, lan merkatuan sartzeko aukera lortzea da. Horrek, biltzen diren eremu geografikoak definitzen ditu, eskulan-eskarien arabera, eta beti ere, haietara sartzea errazagoa den sektoreetan. Hala bada, etorkin hauen gehiengoak, % 60ak, zerbitzuen arloan lan egiten du, % 15,5ak eraikuntzan, % 13,2ak industrian eta, % 11,3ak lehen sektorean. Kontuan izanda immigrazio honen arrazoi nagusia lan-munduan sartzea dela, suposatzekoa den legez, EAEko etorkinen gehiengoa lan adin bete-betean daude (etorkinen % 54,6aren adina, 25-44 urte bitartean dago); eta zerbitzuen alorrak duen indarra bide, bereziki etxeko zerbitzuek, Erkidegoko etorkinen erdia emakumezkoa da.
Tradizioari jarraiki, estatuz kanpoko etorkinei dagokionez, gehienbat jatorri europarra duen atzerriko biztanleria izan dugu Euskadin. Hala ere, 1998az geroztik, beste kontinenteetako etorkin kopuruak Europar Batasunekoena gainditu, eta haien aldeko tartea geroz eta handiagoa egin da denborak aurrera egin ahala. Gaur egun, Europar Batasuneko beste herrialdeetako etorkinen kopurua, urtetik urtera gutxituz doa eta, gainerako Europatik eta beste kontinenteetatik etorritakoena gehituz. Erdialdeko eta Hegoaldeko Amerikatik datorren multzoa talde europarrarekin parekatuta dago oinarrian; Afrikatik datorren etorkin kopuruak, berriz, garrantzi handia hartu du, eta tarte dezentera Asiakoa dago. EAEko etorkinen jatorriari zehaztasun gehiagoz begiratuz gero, Portugal dugu Erkidegoko estatuz kanpoko etorkin kopuru osoaren % 17,8arekin, etorkin emaile nagusiena. Ostean, Maroko %10,8arekin, Kolonbia % 6,6arekin eta Frantzia % 5,2arekin leudeke.
EAEko estatuz kanpoko etorkin gehienak hirietan bizi dira, batez ere hiru lurralde historikoetako hiriburu edo dagozkien metropoli-barrutietan (Bilbo/2004-03-09/ 14.399 etorkin; Donostia/2003/ 6.384 etorkin; Gasteiz/2002-10/ 8.592 etorkin).Hiru lurralde historikoetatik, etorkin gehien Bizkaiak biltzen du, ia Erkidegoko etorkinen erdia. Araba eta Gipuzkoa, EAEko etorkin kopuru osoari dagokionez, antzera dabiltza. Hala ere, komunitate bakoitzeko biztanleria osoarekin alderatuz, proportzioan, Araban ditugu etorkin gehien.
EAEn bizi dugun immigrazio-fenomeno berri honek (berria diot, orain, estatuz kanpoko etorkinen aurrean baikaude), argi eta garbi, lan arloa du oinarri. Hau da, etorkin hauetako gehienen asmoa, lan merkatuan sartzeko aukera lortzea da. Horrek, biltzen diren eremu geografikoak definitzen ditu, eskulan-eskarien arabera, eta beti ere, haietara sartzea errazagoa den sektoreetan. Hala bada, etorkin hauen gehiengoak, % 60ak, zerbitzuen arloan lan egiten du, % 15,5ak eraikuntzan, % 13,2ak industrian eta, % 11,3ak lehen sektorean. Kontuan izanda immigrazio honen arrazoi nagusia lan-munduan sartzea dela, suposatzekoa den legez, EAEko etorkinen gehiengoa lan adin bete-betean daude (etorkinen % 54,6aren adina, 25-44 urte bitartean dago); eta zerbitzuen alorrak duen indarra bide, bereziki etxeko zerbitzuek, Erkidegoko etorkinen erdia emakumezkoa da.
Suscribirse a:
Entradas (Atom)
